Sirjon katha pitika seyan lo tulamala
Sirjon katha pitika seyan lo tulamala:-षिरजोन कथा, पिटिका सेंया लो: तुलामला :-हो कोव: विषास रे मेनःऽ सिरजोन कत्हा पिटिका सेंयाँ लोःअ बु तुलामला दईयाः। दिषुम मुचड् को चेनःऽ? सिरजोन उँकुडू रे बई लेन ओते दो ओकोना?
दिषुम मुचइ मेना दो सिरजोन अयःऽ सुरू रूप (सूक्ष्म अवस्था) रे उकुन तेयःऽ। चिलिका अबुवःऽ सिरजोन कत्हा रे काजिया कना मुचड़ उड़ि रे सिरजोन रेयःऽ हितापुँजी दो नगे बिंदी एरा किन् राका जोतोन लेडा। उड़ि उलंग-सुलंग यन रे सिरजोन लेचकोम यना। नेना दो सिरजोन रेयःऽ सदय सेसेन नियम गे तना।
खगोल (भूगोल) लेकाते को मेनेया उँकुडू रे बई लेन प्पारि हसा (ओते) सुवय-सुवय ते दिरि सेरेंग रे बोदोल इडेना। एन कन प्पारि दिरि सेरेंग रेयःऽ पोरमान को उदुब तडा। अवुवःऽ झारखण्ड दिषुम दो सबेकोय ते अयर बई लेन दिरि सेरेंग रे मेनःऽ नेना 250-360 करोड़ वर्ष अयर ते बईयऽकना। नेन दिरि सेरेंग दो धारवाड़ शैली रेयःऽ मूल आग्नेय चट्टान अनडोः अर्कियन नीस चट्टान ते बईया कना। एना मेनते झारखण्ड दिषुम रेदो किलि-मिलि गोनोंग अन जिनिस (खनिज) को नमोः अ अः।
सिरजोन जॅकुडू-रे बई लेन ओते रेयःऽ रूप चिलिका तई केना एना रेयःऽ इंगुल मुनु दोस्तुर रे मेनःऽ। हेरोः पोरोब बोंगा षड़ा रेको कजिया ‘तुम्बा रेयःऽ तुई रेयःऽ लेना। … नेन दिषुम तुम्बा लेका तुई लेका बई लेना.
हो क्वःऽ सिरजोन कत्हा लेकाते सबेकोय ते अयर का जंऽन् जीव लेन्डड् उन्दुब लेना। जीव पिटिका रेन विद्वान को पोरमाने तना चि सबे कोयते अयर ते का जंऽन् जीव कोगे उपन लेना तयोम सुवय-सुवय ते एटःऽ-एटःऽ रूप रेन जीव को उन्दुब, उपन जोनोम इडे यना।
नेकाते चिर्गल दईयोः अः चि मुनु दोस्तुर रे सबेन लेकन पिटिका सेंया, खगोल, दोरसोन, पन्डाइति सेंया, हिताहासा, एमन रेयःऽ सेंया सार को मेनःऽ । अबुवः उनुरूम रिला-मला तन मेनःऽ । दोरकार दो इमिनं गे होनं नेन् उनुरूम उरूम केऽए ते अईदा होडो (पूर्वज) क्वःऽ सेंया मनारंग ओते ते रिमिल तुरूब जकेन बु रिका दई चा।
मनोवा जोनोम अर बोंङ्गा पेःए उरूम
“सिंञबोंङ्गा गे सिरजोन “बुटा” दो नेना सनाम मनोवा गे को मनातिंञ तडा। मनोवा जोनोम विषय रे हो कोवःऽ विचर नेकाको इंगुल तडा।
“एंगा अपु जोनोम केना, सिंञबोंङ्गा जीवोन केना” नेन बिचर तुला मलाय तन रेदो नमोः तना चि सरि गे अबु एंगा अपुई ते जोनोम अर सिंञबोंङ्गा तःऽय ते जीवोन बु नमे तना मेन्दो एंगा अपु दो ओकोनय ते किन हुजुःज् यना नेन तः रे एंगा अपु मेना दो सिरजोन रेन पइल (प्रथम) एंगा अर अपु दोः ओकोने तेकिन उंदुब लेना तोरं? हड़म होड़ो को मेनेया हासा ते बईयाकन होम्हो हासा रेगे मिडोः अः। सिंञवोंङ्गा सरूब तड् रोवा सिंञबोंङ्गा तःऽ गे रूबाऽ। मनवा दो कोरोम लागिड् गे जोनोम दोःए नम तडा। कऽ पइटी केहते हो ओकोनःए सेनोः अः, पइटी तेगे होबाओः अः। नःऽ दो पइटी चेनःऽ ? सुमं लाईःइ अपासुल लगिङ् तेयःऽ को मेतःऽ चि एना लोः ओन्डोः गे पइटी को मनवा लगिङ् ते मेनःऽ नेना को सोमजवन लगिड् मियड् इंङ्गुल गार बु नेल लेया।
सिंञबोंङ्गाऽ अः बिलिकि इषु गरेः नेना सारि तना चि मनवा दो सिरजोन समनं लोपोङ् बराबारी गे मेनाइ। एनाते सिंञबोंमाऽ अः विषय सबेनःऽ दो काःए अटकर दईया। गेन्दो गोणेया बोंगा पेःए कोयःऽ तूगान् ते मनवा होम्हो रे एटःऽ जीव कोयते पुरः गेल उरूम दई रोंया हतं अर सिंगबोंङ्गा रारूब तङ् निरल रोवा गेनःऽ। निरल रोवा रेयःऽ तुर्तुङ ते मनवा सदय रोंया अरजव रेःए कुरुमुदुना। सिदा अईदा रेन मनवा कोवा कुरुमुटु तेगे बोंगाबुरू को उरूम अर मनातिङ को तेयःऽ सेयां दोस्तुर बु नम तडा।
हो दोस्तुर रेयःऽ अदिंग सेंया (आध्यत्मिक ज्ञान) मरसल ते उदुबाकन इंगुलगार ते उरूमोःअ तना चि सिंञबोंगा रोवा सरूव निःई (जीवनदाता) का नेलोः निःई (निराकर) तनःए। एन दो मनवा होम्हो चिकाते ओन्डोः ओकोनय ते उन्दुब लेना। मेन रे, नमोः तना चि सिंञबोंङ्गा सदय मेनःऽ निःई अर सारोः ओः निई (स्वयंभू) तनःए। अयःऽ सार रूप गे मोणेया बोंगा को । अकोवःऽ नेलोःअ रूप मइन तेदो हसा, दःऽ, सेंगेल, होयो, अर रिमिल रे इंगुला कन ओयोंङ, प्योंङ, प्योंङ कोयोंङ अर लोयोंङ तना नेकोवःऽ मिनिषां तेगे सिरजोन मुति (दःऽ ज) तियर जना। एना बर बारा रे हटिंग लेना संडि (पुरी) अर एंगा (ओरोयोंङ) रे। एनते जीव जोन्तु दुम्बु बुदड् को उन्दुब उपन ओमोन अर जोनोम जना सिंञबोंङ्गा जीवोनेः सरूब केडा। सिरजोन सनाम किलिमिलि बिरबुरू दिरि दारू, जो व्ह, ओते रे तइन जीव जोन्तु को दःऽ रे तइन जीव को, अपिरेन जीव को ते सिंगर जना। मेन्दो जीव जोन्तु को रे सिरजोन राका जोतोन तेयःऽ उडुःर् अर बोंगा बुरू कोः सेवा पाड़ा तेयःऽ सेंया बनोः यना।
तयोम दो मोणेया बोंगा पेःए ते तियर लेन दःऽ गे डुमं लेन ते मनवा होम्हो गोटा लेना एन रे सिंञबोंङ्गा जी रोवा सरूब केड् ते पइल मनवा किन उन्दुब उपन लेना। अकिन गे लुकु हड़म-लुकुमि बुढ़ि बु मेता किना। तयोम अकिनय तेगे जोनोम बु नम केडा।
नेकाते मनवा होम्हो बई रे देंगा केन मोणेया बोंगा पेःए गे होम्होः अः एंगा अपु दोः। मेन दो जीबोन सिंञबोंगा गे एम दईया। एनाते जीबोन अतोम यन रे होम्हो गोजोः अ मेनकन अयःऽ मूल रूप रे मिषा उराऽना। एनाते गे ‘एंगा अपु जोनोम केना, सिंञबोंङ्गा जीबोन केना” को मेनेया। ओन्डोःअ “हसा रेयःऽ होम्हो हसा रे गे मिडेना” को मेनेया।
हो क्यःऽ दोस्तुर रे सिंञबोंङ्गाऽ अर नेन मोणेया बोंगा को बुटा दो को मनांतिंङा कना। अकोवःऽ सेबा सड़ा रेगे अबुवःऽ जीबोन अर सनाम सिरजोन रेयःऽ राका-चाका, बनचाब, आसुल, अर सुकु-सुमुकि दोः होबाना।
नेकाते सिंञबोंङ्गाऽ अः रोवा रूप (निराकर) ओन्डोः सिरजोन पेःए (तत्व रूप) रेयःऽ सेंया उरूम तईकेन ते अबुवःऽ हड़म कोः (पूर्वज) मुनु दोस्तुर अर बोंगा बुरू कोवःऽ सेबा-साड़ा को माइन तुउडा।
पिटिका युग (आधुनिक विज्ञान) लेकाते को मेनेया सेंगेल, दःऽ अर होयो रेयःऽ रोङ् दो बनोःअः। मेन्दो अईदा पिटिका सेंया ते नेना को रेयःऽ रोङ् कोः उरूम लेड़ तईकेना एना अबुवःऽ हो दोस्तुर रे मइना कना। नःऽ ओ बु उरूम दईया।
चिलिका लो चबा यनःऽ दो तोरोःए बु मेतःऽ। तोरोःए पुन्डी गेया। सेंगेल रेयःऽ रोंङ् पुन्डीया बु मेन दईया। एनका गे दःऽ रे पुरः गाऽड़ी उनुम रे मेड़ को ससं चबावोः अः। एनते दःऽ रेयःऽ रोङ् ससं बु मेन दईया। नःऽ दोः होयो रे पुरःऽ मेड् रे मेड् अरः अ चबाओःअः। होयो ते मेड़ अरःऽ यन ते होयो रेयःऽ रोंङ्ः अरःऽ बु मेनेया।
सिंञबोंङ्गा रे पुन्डी षिम को बोंगाइया। पुन्डी रोंङ सिंञबोंङ्गा रोङ बु मनातिंङ तडा। चेनःऽ चि सिंञबोंगा सरि सोयता, सेंया मसकल (सत्य, पवित्र ज्ञान ज्योति) तनःए। सेंया मसकल पुन्डी रोंङ् तेबु उरूम अर मनातिंङ् दईया। ससं रोङ नगेबोंगा रे दोरकारा, अःए ससं, को बोंगाऽईया। नगे दःऽ रेन बोंगा पेःए, सिरजोन रेयःऽ हितापुँजी राका जोतोन किनिःई। दःअय तेगे हितापूँजी (दः ऽ ज) दो ओल्ल् लेना एनते दुप्हूब दिषुम
मरंग बोंगा हितङ् दो दःऽ रेःए लेकाओ तना। अयःऽ मइन रे डेके दारू को बिडेया अर ओटाः दिरिंग दलपाँ चि केड़ा को बोंगाईया मेन्दो निमिरेःए केड़ा बोदोल मिन्डी को बोंगई तना।
अरःऽ षिम देषाउलि रेको बोंगःऽईया। अयर पा रे इगुला कन लेका होयो रेयःऽ रोङ अरः बु उरूम तडा। देषाउली होयो पेःए (जीदन होयो प्राण वायु) तनःए एनाते अयःऽ रोङ् अरःऽ, ओन्डोः अरःऽ षिम गे को बोगाऽईया।
सिरजोन ओमोङ् रे सिंञबोंङ्गा अ दाड़े पेःए मरं बोंगा (हितापूँजी) दःऽ रे सरूब यना। पिटिका लेकाते नेले रेदो पुन्डी रोंङ् रे ससं रोङ मिषाय रे अरःऽ रोङ् बईयोःः। सिंञबोंङ्गा अर दुप्हूब दिषुम मरं बोंगा पेःए किन मिडे यन ते देषाउलि बोंगा उन्दुब यना। देषाउलि मेनागे जीदन होयो (प्राणवायु) तना। बोंगा बुरू रेय्हो नेनाको रेयःऽ रोङ् होलोंग, ससं अर गिरूं (सिन्दुरी) लेकाते मईना कना।
जीव पिटिका लेकातेयो नोना बु उरूम दईया। चिलिका षिम जरोम रे पुन्डी अर ससं तेया मेनःऽ। षिम जरोमेः ए अबारूंग केऽ रे – चिन्डोओः अः। अरःऽ रोङ् बईयोः अः। तयोम एना गोटा यन ते षिम होन रूतुईःइ योः तना। नेकाते नेन अपिया रोङ् जीबोन ओमोंग रेन मूल तत्व पेःएबु मेन दईया। सिरजोम उंकुडू रेयो सिंञबोंङ्गा पेःए मरं बोंगा, देषाउलि तयोम पाऊँई, अःएदो (सेंया एम निःई बोरषा एम निःई, रागो पेःए) उन्दुब यना एन तयोम जयरा (ओते, टयड्, एंगा) उन्दुब यना। एन रे सिरजोन लेचकोम यना। तयोम गोवाँबोंङ्गा (आसुल निःई पालनकर्त्ता) रूप रे उन्दुब लेन ते सिरजोनःए हारा मरडें ए तना। तयोम जीव को गुपि निःई बगिया बोंगा रेयःऽ ओ मइनोः गेया चेनःऽ चि अःए दो दोष उदुब निःइ को मेताईया चिलिका कऽ लो चबा यनः दो हेन्दे हसांगर बु मेतःऽ बगिया हेन्दे षिम को बोंगाऽईया। सिंञबोंङ्गा अर सिरजोन ओमोङ् केन बोंङ्गा पेःए कोवःऽ मइन होम्हो अर जीड् जीबोन रे गुतुगलं अकन लेका मेनःऽ।
नेलेकाते ओते दिषम अर होम्हो रे मेनःऽ बोंगा पेःए बु उरूम अटकर दाईया। मनवा दो होम्हो + रोवा मिनः तेन सेंया जीव।
स्रोत – सेंया सुड़िता